April

Échte kunst
is gelaagd!

Een boude stelling, maar wel eentje die haast met de regelmaat van de klok kan worden gestaafd bij werken die we eigenlijk al járen kennen. Door de opkomst van moderne technologieën - chemische analyses, infrarood, macrofotografie… - worden bij restauraties onder het oppervlak of aan de achterzijde immers steeds vaker etsen, ontwerpen of zelfs integrale schilderijen ontdekt.

Zaten de gerenommeerde meesters in de schilderkunst op hun centen, gingen ze duurzaam om met hun grondstoffen - nog lang voor recyclage een ding werd -, of zagen ze de gelaagdheid als een garantie op de echtheid van een werk?
Het antwoord blijkt … meerlaags!

LAAG ZELFBEELD

De ontdekking van een zelfportret van Van Gogh onder een van z’n schilderijen (Hoofd van een boerin - 1885) in 2022, een intrigerende ontdekking van een Madonna met kind onder de verflagen van een Botticelli-schilderij met een marktwaarde van 40 miljoen dollar datzelfde jaar, een portret van een gehurkte naakte dame onder het oppervlak van een Picasso een jaar eerder… Het lijkt alsof schilders er een sport van maakten Inception-gewijs het ene meesterwerk onder het andere te verbergen. Naar de redenen waarom is het evenwel zoeken.

Corrigeren & experimenteren

Zelfkritiek is een incentive om jezelf naar nieuwe hoogtes te dwingen. Een gegeven in de wereld van sport, maar net zo goed in kunst, zo blijkt. Zo kijkt een schrijver vaak met afschuw naar teksten van enkele jaren voordien, maar is hergebruik van het papier simpelweg geen optie. Dat is bij een schilder wel anders.

Wilde men dus fouten corrigeren of experimenteren met nieuw verworven vaardigheden, dan was het niet ongewoon om een werk te overschilderen. Denk bijvoorbeeld aan de facelift van het Lam Gods van de gebroeders Van Eyck. Al weten we intussen allemaal uit onze huidige maatschappij dat een facelift niet noodzakelijk een oogstrelend resultaat weet op te leveren!

GELD BESPAREN

Rembrandt van Rijn stond bekend om z’n zuinigheid, waardoor hij in de praktijk sommige canvasdoeken meermaals overschilderde. Al zouden niet enkel besparingsoverwegingen hier de grondslag van vormen, maar ook het feit dat Rembrandt ervan overtuigd was dat een canvas net als wijn beter werd met de jaren. Bovendien kon je bijvoorbeeld door meerdere lagen te schilderen de illusie van diepte scheppen, wat anders enkel mogelijk was door dure materialen te gebruiken.

Duurzaam omspringen met grondstoffen

Meesterschilders waren heel bewust bezig met de grondstoffen waarmee ze aan de slag gingen. Zo ontdekte een team van wetenschappers halfweg januari van dit jaar de chemische verbinding loodformiaat op de borstplaat van Luitenant Ruytenburg van Rembrandts meesterwerk De Nachtwacht uit 1642, een periode waarin scheikunde in volle bloei was. Het lijkt niet ondenkbaar dat ook goede canvassen naar waarde werden geschat, in die mate dat ze ook meermaals werden gebruikt. Recyclage avant la lettre dus!

GARANTIE OP ECHTHEID

Door de verschillende lagen te bestuderen, kunnen experts vaak vaststellen of een werk authentiek is of niet. De gelaagdheid kan bijvoorbeeld aantonen of het werk in de juiste tijd en op de juiste plaats is gemaakt en of de gebruikte materialen overeenkomen met de periode waarin het werk is gemaakt.

Ook anno 2023 is gelaagdheid nog steeds een manier om de echtheid van iets waardevols te garanderen. Denk maar aan bankbiljetten of festivaltickets. Gezien het ontzettend complex is om hetzelfde effect mits vervalsing na te bootsen, heeft meerlaags drukwerk zeker z’n waarde om vervalsing tegen te gaan, en veiligheid op te drijven. Dus, wens je een waardevol goed in de markt zetten dan is er maar één advies: it’s better to be safe than sorry!

Hoe KUNNEN WIJ JOUW DRUKWERK BESCHERMEN?

Voor de authenticatie van exclusieve en dure producten, zoals kunst en diamanten maar ook fraudegevoelige toegangsdocumenten, wordt beroep gedaan op veiligheidsdrukwerk.
Naast het quasi onmogelijk maken van onrechtmatige duplicaten, resulteren deze druktechnieken heel dikwijls in een hogere afwerkingsgraad van het eindproduct. Denk hierbij aan hologrammen en fluorescerende inkten.

Onzichtbare inkt

Anti-copy

Hologram

Lijnenspel

Tegelijkertijd bieden nieuwe technieken op vlak van digitalisatie de mogelijkheid om naast het fysieke product ook een digitale twin te realiseren. Dit laat toe de authenticiteit van het origineel op gelijk welke plaats en tijdstip na te gaan, ook al is het origineel verloren gegaan.

Verschillende instanties en overheden werken dan ook aan een digitale datakluis waar deze varianten van het origineel kunnen bewaard worden.

Let's play it safe together

Op zoek naar onvervalsbaar drukwerk? Vraag naar onze beveiligingsmogelijkheden!

Échte kunst is gelaagd!